بارکد چیست؟
از بارکد برای رمزگذاری کردن اطلاعات و خواندن این اطلاعات توسط دستگاه بارکدخوان استفاده می‌شود. موارد استفاده بارکد شامل ردگیری کالاها، قیمت گذاری، سیستم انبارداری کالاها و موارد بسیار دیگر می‌باشد. اطلاعات مربوط به هر کالا در یک سیستم نرم افزاری رایانه‌ای ثبت و ذخیره می‌شود و با استفاده از سیستم بارکد به هم وصل و مدیریت می‌گردد.
اولین بار در سال ۱۹۷۴ بود که بارکد روی بسته‌های آدامس شرکت ریگلی ظاهر شد. سادگی و ظرافت بارکدها انقلاب بزرگی در سیستم مدیریت انبار، کنترل موجودی و فروشگاه‌های خرده فروشی ایجاد کرد. به همین دلیل امروزه، تقریبا روی هر کالایی که در فروشگاه‌ها فروخته و در انبارها انبار می‌شود می‌توان بارکدها را دید. استفاده از سیستم بار کد گذاری یا بار کدینگ نقش اساسی در کاهش خطاهای انسانی داشته و در سرتاسر جهان به شرکت‌ها و تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا در کل فرآیند زنجیره تامین کالاهای خود را ردگیری و کنترل کنند.
به طور کلی، بارکدها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- بارکدهای خطی یا یک بعدی(1D)
- بارکدهای دو بعدی (2D).
اطلاعات ذخیره شده در بارکد بسته به نیاز کاربر و ملزومات سیستم می‌تواند ساده و یا پیچیده باشد.
شناخته شده‌ترین بارکدها، بارکد UPC (کد جهانی محصول) است که از دو قسمت بارکد و شماره ۱۲ رقمی UPC تشکیل شده است.
شش شماره اول بارکد، شماره شناسایی سازنده است.
پنج رقم بعدی نشان دهنده شماره فقره کالا است.
آخرین عدد رقم چک نامیده می‌شود که به اسکنر یا همان بارکدخوان امکان می‌دهد که تشخیص دهد آیا بارکد به درستی اسکن شده است یا خیر.
حجم ذخیره اطلاعات در بارکدهای دو بعدی بسیار بیشتر از بارکدهای خطی است. از شناخته شده‌ترین بارکدهای دو بعدی می‌توان به QR کدها (QR Codes) اشاره کرد.
برچسب‌های بارکد ابزاری مفید و کاربردی برای ردگیری دارایی‌ها و موجودی کالا در تمامی سازمان‌ها و کسب و کارها و کل زنجیره تامین محسوب می‌شوند. بارکدها انواع و اقسام گوناگونی دارند. اما آیا میدانید کدام بارکد مناسب چه کاری است؟ از طرف دیگر، در برخی صنایع استانداردهایی وجود دارد که هدف آن تنظیم برچسب گذاری دارایی‌ها و کنترل موجودی فیزیکی به منظور ایجاد رویه‌ای جهانی برای قوام و انسجام آن صنعت است؛ وجود این استانداردها انتقال دارایی‌ها و داده‌ها به سازمان‌های دیگر را آسان‌تر می‌کند.
سر در آوردن از این بارکدها و اطلاعاتی که در خود جای می‌دهند کار ساده‌ای نیست.
بارکد که با عناوین رمزینه و رمزمیله نیز شناخته می‌شود نوعی نمایش تصویری اطلاعات به صورت میله‌های مشکی و فضای خالی سفید است که روی سطح اجناس به صورت چاپ شده قرار می‌گیرد و توسط ابزار و دستگاه‌های مخصوص با نام بارکد خوان قابل خواندن است. بارکدخوان نیز به واسطه نرم افزارهای ویژه این اطلاعات را استخراج کرده و در اختیار کاربر قرار می‌دهد.
بارکدها کمک می‌کنند تا اجناس و محصولات به سرعت شناسایی شوند و کلیه اطلاعات مربوط به محصول در دسترس قرار بگیرند. از بارکد به طور گسترده در خرده فروشی‌ها و فروشگاه‌های کوچک و بزرگ به عنوان بخشی از فرآیند فروش، در انبارها برای ردگیری و مدیریت موجودی کالا و در فاکتورها برای کمک به انجام امور حسابداری و مالی استفاده می‌شود. اما کاربرد بارکدها به همین موارد ختم نمی‌شود. انواع مختلف بارکد مصارف مختلفی دارند.
انواع بارکد ها
بار کدها اشکال و گونه‌های بسیار متنوعی دارند. با این حال، تمامی بارکدها را می‌توان در ۳ دسته اصلی جای داد:
- بارکدهای فقط عددی
- بارکدهای عددی-الفبایی
- بارکدهای دو بعدی
همان طور که از نام آن پیداست، بارکدهای فقط عددی، بارکدهایی هستند که از اعداد و ارقام تشکیل می‌شوند.
بارکدهای عددی-الفبایی ترکیبی از اعداد و حروف الفبا هستند. این دو نوع بارکد را با عنوان بارکدهای یک بعدی یا 1D نیز می‌شناسند.
بارکدهای دو بعدی یا 2D به شکل مربع یا مستطیل هستند و شامل نقطه‌های کوچک فراوانی هستند که طبق الگویی خاص و منحصر به فرد مرتب و چیده شده‌اند.
مزیت اصلی بارکدهای 2D این است که می‌توانند در فضایی بسیار کوچک حجم اطلاعات زیادی را نگه دارند و با اینکه در ابعاد خیلی کوچک روی سطح محصولات قابل چاپ و یا حک هستند باز هم خوانایی خود را حفظ می‌کنند. بارکدهای دو بعدی در صنایع مختلف، از تولیدات و لجستیک گرفته تا انبارداری و حوزه سلامت و بهداشت قابل استفاده هستند. یکی از متداول‌ترین انواع بارکدهای دو بعدی کیوآر کد (QR code) است.
چند نوع بارکد وجود دارد؟
با وجود انواع متعدد بارکد خوان، اسکنر و چاپگر بارکد در بازار، عملا صدها نوع بارکد با تنظیمات مختلف در دسترس هستند. این بارکدها را می‌توان برای نیازها و روال‌های کاری مختلف سفارشی‌سازی کرد و در صنایع گوناگون در سراسر جهان مورد استفاده قرار داد. با این حال، از آنجاییکه بیشتر بارکدها برای انتقال و جابه‌جایی اقلام مختلف از یک مکان به مکانی دیگر، بین سازمان‌ها و سیستم‌های مختلف کاربرد دارند، استانداردهای خاص و مهمی برای آنها تعریف شده است.
امروزه بیش از ۳۰ نوع قالب اصلی برای بارکدهای مختلف وجود دارد و هر کدام بنابر ویژگی‌های خاص خود می‌توانند مزایای مختلفی برای کاربردهای گوناگون فراهم کنند. با یک مقایسه ساده بین قالب و فرمت بارکدها می‌توان ویژگی‌ها و در نتیجه کاربردهای هر کدام را شناسایی کرد. برای مثال، قالب پست نت (Postnet) که توسط خدمات پستی ایالات متحده استفاده می‌شود، یک قالب خطی کاملا متمایز دارد که از خطوط کوتاه و بلند تشکیل شده است و به راحتی قابل شناسایی است. یا مثلا بارکدهای دو بعدی، چون به جای خطوط از نقاط مربع شکل تشکیل شده‌اند، تشخیص آنها بسیار راحت است.
اما از طرف دیگر، چون قالب‌های بارکد خطی زیاد هستند، تشخیص بارکد عددی از بارکد عددی-الفبایی می‌تواند سخت باشد. در برخی از قالب‌ها، اعداد یا حروف زیر خطوط بارکد چاپ نمی‌شوند و این موضوع تشخیص قالب بارکد را سخت‌تر هم می‌کند.
آیا قالب استانداردی برای بارکدها وجود دارد؟
با اینکه هیچ استاندارد واحدی برای قالب و فرمت بارکدها تعریف نشده است، اما ویژگی‌های خاصی وجود دارند که نحوه طراحی و ساخت بارکد را مشخص می‌کنند. برچسب بارکد می‌تواند از لحاظ اندازه، ظرفیت، شکل خطوط، و نیاز یا عدم نیاز به چک سام Chechsum) یک مقدار دیجیتالی است و وظیفه آن محافظت از یک فایل در برابر تغییر و تضمین صحت اطلاعات آن است) متفاوت باشد.
اندازه برچسب بارکد معمولا به تجهیزات پایش و خوانش بارکد و کاربردهای در نظر گرفته شده برای آن بستگی دارد. در برخی موارد، حتی سو و جهت چسباندن برچسب بارکد مهم است زیرا روی کارکرد درست دستگاه‌های بارکدخوان یا سایر تجهیزات لازم تاثیر می‌گذارد
سیستم بارکد خوان چیست و چگونه کار می‌کند؟
ظرفیت یک بارکد، یا به عبارتی تعداد ترکیب کاراکترهای ممکن، به تراکم بارکد و مجموع کاراکترهایی که پشتیبانی می‌کند بستگی دارد. یکی از معیارهای اندازه‌گیری تراکم بارکد به بعد مجهول (x-dimention) معروف است. برای بارکدهای خطی، این معیار به عرض باریک‌ترین نوار یا میله بارکد اشاره دارد و در مورد بارکدهای دو بعدی، منظور از بعد مجهول اندازه هر مربع است.
چک سام بخش استاندارد شده برخی از بارکدها است که صحت و سقم اطلاعات اسکن شده را تایید می‌کند. در بارکدهای خطی، عددی که در گوشه سمت راست بارکد قرار دارد چک سام است که بارکدخوان یا اسکنر بارکد محاسبات خاصی روی این عدد انجام می‌دهد و نتایج این محاسبات را با عدد قبلی مقایسه می‌کند. اگر مقدار حاصل صحیح باشد، بارکد خوان با یک بوق صحت اطلاعات را تایید می‌کند.
آشنایی با شباهت‌ها و تفاوت‌های بین بارکدها به شما کمک می‌کند تا قالب بارکد مناسب را برای برآورده کردن نیازهای خود انتخاب کنید.
ویژگی‌های بارکدهای فقط عددی
بارکدهای فقط عددی، بارکدهای یک بعدی یا 1D هستند که برای رمزگذاری فقط از اعداد استفاده می‌کنند. این بارکدها، داده‌ها را به صورت خطوط موازی در عرض‌های متفاوت و در فواصل مختلف نمایش می‌دهند. برخی از رایج‌ترین و شناخته شده‌ترین انواع بارکد، مثل بارکدهای UPC و EAN جزو بارکدهای فقط عددی هستند. ویژگی‌های این نوع بارکدها از این قرار است:
بارکدهای UPC
یکی از پر کاربردترین نمادهای بارکد که مصرف کنندگان و خرده فروشان در سرتاسر جهان از آن استفاده می‌کنند بارکدهایی هستند که از کد UPC) کد محصول جهانی) ساخته می‌شوند. کدهای یو پی سی ۱۲ رقمی (UPC-A) شامل اطلاعات پایه درباره هویت تولیدکننده و شماره شناسایی محصول می‌شوند. با استفاده از سرویس‌هایی مثل دیتابیس UPC و GTIN می‌توان اطلاعات بیشتری از بارکدهایUPC استخراج کرد.
جای قرارگیری هر رقم، به نوع اطلاعاتی که آن رقم در بردارد اشاره می‌کند. برای مثال، ۶ تا ۱۰ رقم اول کد UPC مشخصات شرکت سازنده محصول را دربر دارد و روی کلیه محصولات یک شرکت به طور یکسان وجود دارد. ۲ الی ۵ رقم بعدی مشخصات محصول را شامل می‌شود. البته قبل از مشخصات محصول باید مشخصات سازنده را شناسایی کرد. برای شناسایی محصول و اطمینان از صحت بارکد می‌توان با شرکت سازنده آن تماس گرفت و یا به صورت آنلاین دیتابیس UPC را جستجو کرد. این فرایند استاندارد شده این امکان را فراهم می‌کند که حتی کدهای UPC که از یک شرکت خاص و معتبر سرچشمه نگرفته اند رمزگشایی شوند.
کدهای UPC انواع دیگری نیز دارند، مثلا UPC-E که فقط شامل ۶ رقم است. شرکت‌هایی که می‌خواهند بارکد مخصوص خود را تولید کنند باید از سایت GS1 تاییدیه بگیرند. لینک دسترسی به GS1 و سایر نهادهای استاندارد گذار بین‌المللی در انتهای همین مطلب آمده است.
بارکدهای EAN
کدهای EAN شبیه کدهای UPC هستند و برای شناسایی محصولاتی که به دست مصرف کننده میرسند کاربرد دارند. کدهای EAN برای اسکن در نقطه فروش (POS) طراحی شده‌اند. جالب اینجا است که با اینکه بیشتر خرده فروشی‌ها از اسکنر بارکدهای UPC استفاده می‌کنند، اسکنرها کدهای UPC را به قالب EAN 13 تبدیل می‌کنند. بارکدهای EAN نیز انواع مختلفی دارند، مثل EAN-13، EAN-8، JAN-13، ISBN و ISSN.
کدهای ۲ از ۵ صنعتی
این نوع بارکدها چندان رایج نیستند. کدهای ۲ از ۵ صنعتی شامل ۲ میله ضخیم و ۳ میله نازک هستند که فاصله بین میله‌ها عرض ثابتی دارد. از آنجایی که تراکم کدهای ۲ از ۵ صنعتی کم است استفاده از آن محدود است. با این حال، در برخی از انبارها همچنان از آن استفاده می‌شود.
- ۲ از ۵ رج بندی شده
این نوع بارکدها نمونه جدیدتر و کمی پیچیده‌تر کدهای ۲ از ۵ صنعتی هستند. قالب بارکدهای ۲ از ۵ رج بندی شده همانند نمونه قبلی است، با این تفاوت که فاصله بین میله‌ها ثابت نیست. بنابراین، هم از میله‌ها و هم از عرض فضاهای خالی برای رمزگذاری اطلاعات استفاده می‌شود.
کاراکترهایی که در موقعیت زوج قرار دارند در قالب میله، و کاراکترهایی که در موقعیت فرد قرار دارند در قالب فضای خالی رمزگذاری می‌شوند.
- ۲ از ۵ استاندارد
این نوع بارکدها نمونه قدیمی‌تر بارکدهای ۲ از ۵ رج بندی شده هستند ولی همانند ۲ از ۵ صنعتی، فضای خالی بین میله‌ها ثابت است. از این بارکدها زمانی در بلیت هواپیما، مرتب سازی انبار و عکس برداری در خط پایان برخی از مسابقات ورزشی استفاده می‌شد و امروزه تقریبا منسوخ شده است.
- کدهای پست نت
کدهای پست نت یا تکنیک رمزگذاری عددی پستی توسط خدمات پستی ایالات متحده استفاده می‌شوند. با رمزگذاری کدهای پستی، پیدا کردن آدرس آسان‌تر و بروز خطا کمتر می‌شود. طول کدهای پست نت می‌تواند از ۳۲ تا ۶۲ میله متغیر باشند. همچنین ارتفاع میله‌ها می‌تواند متفاوت باشد.
- کد ۱۱
بارکد ۱۱ در سال ۱۹۷۷ توسعه یافت و برای برچسب گذاری تجهیزات در صنعت مخابرات و ارتباط از راه دور مورد استفاده قرار می‌گیرد. تراکم پایین نمادها، کدگذاری ۰ تا ۹ و امنیت پایین جزو خصوصیات منفی بارکد ۱۱ هستند. همچنین، کیفیت پایین چاپ می‌تواند باعث به هم ریختن میله‌ها شود اما اعتبار و صحت اطلاعات آنها را حفظ کند. بارکد ۱۱ را با عنوان USD-8 نیز می‌شناسند.
ویژگی‌های بارکدهای عددی-الفبایی
- کد پلسی
از کد پلسی (Plessey code) معمولا برای نشانه‌گذاری قفسه‌های خواروبار فروشی‌ها، خرده فروشی‌ها و کتابخانه‌ها استفاده می‌شود. منشا این بارکدها در اروپا بود و بعد از آن نمونه‌های دیگری مثل بارکد MSI، Anker و Telxon تولید شدند. با اینکه کدهای پلسی در گروه بارکدهای فقط عددی قرار می‌گیرند، ما آنها در زمره بارکدهای عددی-الفبایی نیز قرار دادیم چرا که این بارکدها قابلیت رمزگذاری ارقام ۰ تا ۹ و حروف A تا F را دارند.
- کد ۳۹
بارکدهای کد ۳۹ اساسا در صنایع خودروسازی و صنایع دفاعی کاربرد دارند و به کد ۳ از ۹ نیز معروف هستند. کد ۳۹ اولین نوع بارکد عددی-الفبایی بود و مصارف و کاربردهای آن به مواردی غیر از خرده فروشی معطوف می‌شود. کد ۳۹ از لحاظ طول بارکد دارای نمونه‌های متفاوتی است اما نسخه استاندارد آن عمل رمزگذاری را با ۴۳ کاراکتر شامل حروف A تا Z، اعداد ۰ تا ۹، فضای خالی، و کاراکترهای خاص : – % $ . / + انجام می‌دهد. از بارکد ۳۹ در بج‌های کارت شناسایی، کالاهای موجود در انبار و مصارف صنعتی مختلف استفاده می‌شود.
- کد ۱۲۸
در مقایسه با کد ۳۹، کد ۱۲۸ برای مصارف امروزی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که تراکم و کاراکترهای بیشتری را پوشش می‌دهد. کاراکترهای کد ۱۲۸ ارقام ۰ تا ۹، حروف A تا Z (کوچک و بزرگ)، تمامی نمادهای استاندارد ASCII، و کدهای کنترل را شامل می‌شود. این کدها به سه زیر مجموعه A ، B و C تقسیم می‌شوند. اولین رقم از بخش A نشانگر این است که کدام زیر مجموعه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. همچنین کاراکترهای کنترلی موجود در وسط بارکد برای ارجاع دادن به زیر مجموعه‌های مختلف هستند.
- کد ۹۳
نسخه فشرده‌تر کد ۳۹، کد ۹۳ است و تفاوت اصلی این دو این است که بارکد ۹۳ از ۹ عنصر برای هر کاراکتر استفاده می‌کند ولی در بارکد ۳۹ از ۱۵ کاراکتر استفاده می‌شود. همچنین کد ۹۳ نسخه کامل کدهای ASCII را پوشش می‌دهد و طول بارکدهای آن می‌تواند متفاوت باشد. با این حال، برای هر بارکد دو چک سام مجزا موردنیاز است. کد ۹۳ را با عنوان USS-93 نیز می‌شناسند.
ویژگی‌های بارکدهای دو بعدی
بارکدهای دو بعدی یا 2D تصاویر گرافیکی هستند که اطلاعات را در صفحات عمودی و افقی ذخیره می‌کنند. طراحی بارکدهای دو بعدی آنها را قادر می‌سازد تا ۷۰۸۹ کاراکتر را رمزگذاری کنند – بسیار بیشتر از آنچه بارکدهای یک بعدی قادر به رمزگذاری آن هستند. بارکدهای دو بعدی می‌توانند اطلاعات بیشتری را در یک کد واحد ذخیره کنند که نتیجه این امر کاهش خطا در رمزگشایی کدها خواهد بود.
معمولا از بارکدهای دو بعدی در ارتباط با گوشی‌های هوشمند استفاده می‌شود. کاربر به راحتی می‌تواند با نصب یک برنامه بارکد خوان روی گوشی، با دوربین گوشی تصویر بارکد را اسکن کند. همچنین، اطلاعات بارکد را با پیامک و سایر پیام‌رسان‌ها به دیگران انتقال دهد. ضمنا، از آنجایی که کدهای 2D به راحتی رمزگشایی می‌شوند، امنیت بیشتری دارند.
بارکدهای دو بعدی نیز انواع مختلفی دارند:
- کیوآر کدها
کدهای کیو آر یا QR codes که مخفف کدهای پاسخ سریع هستند متداول‌ترین و شناخته‌شده‌ترین بارکدهای دوبعدی محسوب می‌شوند. کیوآر کد اولین بار در سال ۱۹۹۴ توسط Denso که یکی از شرکت‌های زیرمجموعه تویوتا است توسعه یافت. QR کد قادر به رمزگذاری بیش از ۲۵۰۹ کاراکتر عددی یا ۱۵۲۰ کاراکتر الفبایی است. در خود بارکـد، ۳ سطح خطایابی تعبیه شده است. کیو آر کدها را میتوانید روی هر چیزی، از بسته بندی محصولات گرفته تا پوسترهای تبلیغاتی، و حتی موزه‌ها و کتاب‌های کتابخانه‌ها بیابید.
- ماتریس داده
بارکدهای ماتریس داده یا دیتا ماتریس (Data Matrix) قادر هستند ۳۱۱۶ کاراکتر از کدهایASCII 256 بایتی را رمزگذاری کنند. بارکدهای دیتا ماتریس تراکم بالایی دارند. این بارکدها یک شبکه مربع شکل هستند که لبه‌های نمادهای آن با الگوی یابنده پیکربندی شده‌اند. این الگوهای یابنده بارکد خوان‌ها یا اسکنرها را قادر می سازد تا بارکد را شناسایی کرده و بدون توجه به جهت کدها، بارکد را بخوانند. همانند سایر بارکدهای دو بعدی، بارکدهای دیتا ماتریس نیز مجهز به امکان خطایابی و اصلاح خطا هستند؛ امکانی که باعث می‌شود حتی اگر بارکد به صورت فیزیکی آسیب دیده باشد بازهم داده‌های آن به صورت کامل و صحیح استخراج شود.
بارکدهای ماتریس داده در اروپا و آمریکا برای علامت گذاری مستقیم قطعات و علامت گذاری لیزری استفاده می‌شوند و در صنایع هوا فضا، خودروسازی و الکترونیک کاربرد دارند. همچنین، در امور لجستیک، مدیریت اسناد، خدمات پستی و حوزه سلامت و بهداشت از بارکدهای دیتا ماتریس استفاده می‌شود.
- PDF417
بارکدهای PDF417 کاربردهای فراوانی از جمله در حمل و نقل، کارت‌های شناسایی و مدیریت موجودی انبار دارند. عبارت PDF مخفف Portable Data File و به معنی فایل داده قابل حمل و نقل است. PDF417 نیز مجهز به خطایاب است تا خوانایی راحت‌تری داشته باشد. این بارکدها می‌توانند صد تا دویست کاراکتر برای هر نماد، یا بیش از یک کیلوبایت داده را برای هر برچسب رمزگذاری کنند. ترکیب بارکدهای PDF417 کمی با سایر بارکدهای 2D فرق دارد. بارکدهای PDF417 را می‌توان به عنوان مجموعه‌ای از بارکدهای خطی که روی هم چیده شده‌اند توصیف کرد. برای همین گاهی با عنوان «نماد خطی انباشته شده» نیز خوانده می‌شوند.
- ازتک (Aztec)
به طور کلی از کدهای ازتک در صنعت حمل و نقل و مصارفی چون بلیت و کارت پرواز هواپیما استفاده می‌شود. در مقایسه با QR کدها، کدهای ازتک فضای کمتری اشغال می‌کنند و می‌توانند اطلاعات بیشتری ذخیره کنند. اما به دلیل اینکه نرم افزارهای خوانش این بارکدها چندان در دسترس نیستند، استفاده از آنها بسیار محدودتر است.
بارکدهای دوبعدی دیگری نیز وجود دارند، اما استفاده از آنها چندان متداول نیست. از جمله این بارکدها می‌توان به MaxiCoda، Code 49، Code 16k، Codablock و…. اشاره کرد.
مشخصات فنی و استانداردهای انواع بارکدها
وجود انواع مختلف بارکد و کاربردهای متنوع آنها باعث شده تا سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف در سرتاسر جهان به طور مداوم در حال تولید بارکد باشند. اما همچنان که کالاها در طول زنجیره تامین جابجا می‌شوند و محصولات و قطعات از یک شرکت به شرکت دیگر منتقل می‌شوند، انسجام و یکپارچگی در امر انتقال سریع و صحیح اطلاعات لازم و ضروری است. وجود استانداردها برای تضمین همین هدف است؛ استانداردهایی که گاهی از سوی قانون‌گذاران اصناف و صنایع و گاهی نیز بوسیله نهادهای استانداردگذاری تعیین و تعریف می‌شوند.
استانداردهای مبتنی بر فناوری مشخصاتی را طرح بندی می‌کنند که نحوه انجام کارها را معین می‌کنند و استانداردهای کاربردی نحوه استفاده از فناوری (نه نحوه انجام کار) را تعریف می‌کنند. مهم‌ترین نهادها و تعیین کنندگان استانداردهای جهانی از این قرار هستند:
AIM Global (Association for Automatic Identification and Mobility)
American National Standards Institute (ANSI)
Automotive Industry Action Group (AIAG)
The Environmental Protection Agency (EPA)
The Federal Highway Administration (FHWA)
Financial Accounting Standards Board (FASB)
Government Accounting Standards Board (GASB)
Health Industry Business Communications Council (HIBCC)
International Organization for Standardization (ISO)
International Warehouse Logistics Association (IWLA)
Japan Auto Parts Industries Association (JAPIA)
Japan Automobile Manufacturers Association (JAMA)
بارکدخوان یا اسکنر بارکد چیست؟
بارکدخوان یا اسکنر بارکد ابزاری است که قابلیت خواندن داده‌ها از روی بارکدهای چاپ شده را دارد. بارکد خوان باید به یک سیستم رایانه ای متصل باشد و اطلاعات اخذ شده را روی رایانه ذخیره کند. برای اینکه داده‌ها و اطلاعات بارکد به درستی پردازش شود نیاز به نصب نرم افزارهای کامپیوتری دارید. این دستگاه یک اشعه مادون قرمز از خود ساطع می‌کند. این نور به طور مداوم در حال جستجوی بارکدی برای خواندن است. برخی از بارکد خوان‌های صنعتی چنان قدرتمند هستند که می‌توانند خطوط بارکد را از فاصله چند ده متری نیز بخوانند و پردازش کنند.
نحوه کار با بارکد خوان فروشگاهی
بعد از نصب و راه اندازی اولیه، استفاده از بارکدخوان بسیار ساده است. ابتدا بارکدخوان را چک کنید تا نور قرمز رنگ فعال باشد. بعد بارکدخوان را طوری روی بارکد نگه دارید که نور قرمز در وسط بارکد چاپ شده قرار بگیرد. کمی صبر کنید تا بارکدخوان داده ها را اسکن کند. ممکن است مجبور شوید بارکدخوان را کمی به بالا و پایین حرکت دهید تا دستگاه بتواند اطلاعات را بخواند. وقتی دستگاه اطلاعات را بخواند، با یک بوق اپراتور را مطلع می‌کند.
چه زمانی باید از بارکد استفاده کرد؟
هر محصولی که در بازار فروخته می‌شود به بارکد نیاز دارد، به خصوص محصولاتی که خود شما آن را تولید می‌کنید.
اگر محصولات با “برچسب خصوصی” را می‌فروشید، به یک شماره بارکد منحصر به فرد نیاز دارید. بارکد محصولی که در فروشگاه خود می‌فروشید با بارکد فروش آنلاین آن محصول یکی است. البته به یاد داشته باشید که انواع مختلف یک محصول (رنگ بندی، اندازه و بسته بندی متفاوت) باید کدهای منحصربه فرد خود را داشته باشند. در بازار جهانی امروز، اکثر خرده فروشان، عمده فروشان و بازارهای آنلاین، صرف نظر از اینکه چه کسی آن را می فروشد، نیاز دارند که یک شناسه منحصر به فرد به هر محصول اختصاص دهند.
برای فروشندگان آنلاین، بارکدهای UPC پیوند ناگسستنی بین لیست‌های آنلاین و محصولات فیزیکی ایجاد می‌کنند. این بارکدها دقت در فرآیند مدیریت موجودی را حفظ می‌کنند. همچنین، با این روش بازارها آنچه را که فروخته می‌شود و اینکه چه کسی آن را می‌فروشد، ردیابی می‌کنند.
مسئله این است که اطلاعات بارکدها را فقط با دستگاه‌های بارکدخوان می‌توان خواند و اسکن کرد.
بارکد خوان یا اسکنر بارکد چیست و چگونه کار می‌کند؟
بارکد خوان یا اسکنر بارکد دستگاهی است که اطلاعات ذخیره شده در بارکدها را می‌خواند و در سیستم نرم افزاری ثبت و ذخیره می‌کند. معمولا، بارکد خوان‌ها از سه قسمت تشکیل می‌شوند: سیستم نورافشانی، حسگر و رمزگشا.
به طور کلی، دستگاه بارکد خوان با تاباندن نور قرمز به عناصر سیاه و سفید موجود در بارکد آن را اسکن کرده و اطلاعات داخل آن را به متن تبدیل می‌کند. حسگر یا دیود حساس به نوری که در دستگاه بارکد خوان وجود دارد بازتاب‌هایی که از تابش نور قرمز به بارکد ایجاد می‌شود شناسایی می‌کند و یک سیگنال آنالوگ به بخش رمزگشای دستگاه ارسال می‌کند. بخش رمزگشا سیگنال را تفسیر کرده و با کمک رقم چک، صحت و سقم بارکد را تایید نموده و اطلاعات استخراج شده را به متن تبدیل می‌کند.
سپس این متن به سیستم نرم افزار رایانه‌ای که دیتابیس سازنده بارکد در آن ثبت و ذخیره شده ارسال می‌شود.
منظور از سیستم بارکد چیست؟
سیستم بارکد شبکه‌ای متشکل از نرم افزار و سخت افزار است که عمدتا از رایانه‌های همراه، چاپگرها، اسکنرها، زیر ساخت‌های لازم و نرم افزارهای پشتیبانی تشکیل شده است. از سیستم بارکد برای جمع‌آوری خودکار داده‌ها استفاده می‌شود، جایی که ثبت دستی اطلاعات نه مقرون به صرفه است و نه سریع و با دقت انجام می‌شود. سیستم بارکد توسط شرکت‌های خاصی ارائه می‌شوند و استانداردهای خاص خود را دارند.
بارکدها و اسکنرهای بارکد انواع و اقسام گوناگونی دارند و هر کدام قابلیت‌های خاص خود را دارا می‌باشند. به همین دلیل قبل از اینکه به فکر استفاده از سیستم بارکد خوان بی افتید بهتر است با ویژگی‌های هر کدام آشنا شوید. در ادامه درباره انواع بارکد خوان‌ها و نحوه عملکرد آنها بیشتر صحبت می‌کنیم.
رایج‌ترین انواع بارکد خوان
بارکد خوان ها یا اسکنرهای بارکد انواع گوناگونی داشته و هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. برای انتخاب بارکد خوان مناسب باید نیازهای کسب و کار خود را مدنظر قرار دهید و به عواملی مثل سیستم بارکدینگ مورد استفاده، محیط و شرایط کاری، قدرت اسکن بارکد خوان، قیمت و موارد دیگر دقت کنید. بارکد خوان‌ها را می‌توان به چهار دسته اصلی تقسیم کرد:
- بارکد خوان قلمی (Pen Reader)
قلم خوان‌ها یا بارکد خوان های قلمی به شکل خودکار یا ترکه چوب هستند و نوک آنها منبع تابش نور و حسگر یا دیود حساس به نور را در خود جای داده است. برای خواندن یک بارکد، کاربر نوک بارکد خوان قلمی را با یک حرکت یکنواخت روی میله‌های بارکد چاپ شده می‌کشد.
میله‌های سیاه بارکد نور را جذب کرده و فاصله‌های خالی یا سفید رنگ نور را بازتاب می‌دهند. حسگر بارکد خوان شدت نور را اندازه گیری کرده و یک ولتاژ موج مانند ایجاد می‌کند که دقیقا الگویی از نوارهای سیاه و سفید بارکد می‌باشد. بارکد خوان ولتاژ موج مانند را رمزگشایی کرده و به داده‌های دیجیتالی تبدیل می‌کند.
معمولا بارکد خوان‌های قلمی قیمت پایین‌تری نسبت به سایر بارکد خوان‌ها دارند و برای مدیریت موجودی انبار بسیار مناسب هستند. البته استفاده از آنها چندان مرسوم نیست زیرا از آنجایی که نوک این بارکد خوان‌ها باید مستقیما توسط کاربر روی بارکد کشیده شود، احتمال بروز خطای انسانی وجود دارد.
- بارکد خوان لیزری (Laser Scanner)
بارکد خوان های لیزری از محبوبیت خاصی، به ویژه در فروشگاه‌های خرده فروشی و در نقطه فروش (جایی که هزینه اجناس خریداری شده توسط مشتری پرداخت و به او تحویل داده می‌شود) دارند. این نوع بارکد خوان‌ها هم به صورت دستی و هم به صورت نصبی موجود هستند و استفاده از آنها بسیار ساده است. همچنین، بسته به نوع دستگاه، توانایی خواندن بارکد از فاصله ۱۵ سانتی متری تا ۸۰ سانتی متری را دارند.
بارکد خوان‌های لیزری از لیزر به عنوان منبع نور استفاده می‌کنند. یک آینه نوسانی یا پاندولی یا یک منشور دوار اشعه لیزر را که به صورت رفت و برگشت به بارکد تابیده می‌شود اسکن می‌کند. حسگر داخل اسکنر شدت نور منعکس‌شده از فضاهای سفید بارکد را اندازه گیری می‌کند و با ایجاد فرکانسی خاص، اطلاعات دریافتی را به داده‌های دیجیتالی تبدیل می‌کند.
- بارکد خوان CCD
در بارکد خوان های CCD (مخفف Charge Coupled Device) صدها حسگر نوری در یک ردیف قرار گرفته‌اند که با هم مثل یک حسگر حساس به نور واحد عمل کرده و شدت نور را که از الگوی بارکد بازتاب می‌یابد اندازه گیری می‌کنند. هر یک از این حسگرهای ریز یک الگوی ولتاژی ایجاد می‌کند و دستگاه بارکد خوان تک تک این الگوها را در قالب یک الگوی واحد که منطبق با بارکد در حال اسکن است جمع آوری می‌کند. بر خلاف بارکد خوان‌های قلمی و لیزری، بارکد خوان های CCD متکی به منبع نور داخلی نیستند.
این اسکنرها از دقت بسیار بالایی برخوردارند و در خرده فروشی‌ها و فروشگاه‌ها کاربرد زیادی دارند. اما یکی از معایب آنها این است که برای اسکن کردن بارکد باید به آن نزدیک شوند. ضمنا نمی‌توانند بارکدهایی را که از ردیف حسگر آنها بزرگ‌تر یا طولانی‌تر باشند اسکن کنند.
- بارکد خوان مبتنی بر دوربین (Camera Based Reader)
بارکد خوان های مبتنی بر دوربین از یک دوربین ویدئویی کوچک برای گرفتن تصویر بارکد استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها از فناوری پیشرفته پردازش تصویر دیجیتالی برای رمزگشایی بارکدها کمک می‌گیرند.
فناوری به کار رفته در این بارکد خوان‌ها شبیه به بارکد خوان های CCD است، با این تفاوت که در اسکنرهای CCD حسگرها در یک خط چیده شده‌اند ولی در بارکد خوان های دوربینی از چینش حسگرهای دو بعدی استفاده می‌شود. این موضوع به اسکنر این قابلیت را می‌دهد که از بارکد یک تصویر تولید کند.
اسکنرهای مبتنی بر دوربین استقرار آسان و خوانش سریع‌تر بارکدهای یک بعدی و دو بعدی را ممکن می‌سازند. بارکد خوان های مبتنی بر دوربین همه جهته چنان قدرتمند هستند که می‌توانند به آسانی هر بارکدی را، حتی اگر به درستی در مقابل بارکد خوان قرار نگرفته باشد، اسکن کنند. بر خلاف بارکد خوان های لیزری، این نوع بارکد خوان‌ها هیچ قطعه متحرکی ندارند که به معنی دوام و ماندگاری بیشتر این نوع اسکنرها می‌باشد. همچنین قدرت خواندن حجم اطلاعات بیشتری را نسبت به سایر بارکد خوان ها دارند.
مزایا و معایب سیستم بارکد
همان طور که گفتیم، استفاده از سیستم بارکد و بارکدخوان هر روز گسترده‌تر می‌شود. با این حال، می‌توان مواردی را به عنوان مزایا و معایب این سیستم برشمرد.
مهم‌ترین مزایای سیستم بارکد عبارتند از:
ثبت و ذخیره سریع و دقیق داده‌ها
کاهش خطاهای انسانی
خودکار سازی فرآیندها و کاهش هزینه‌های نیروی انسانی
انتقال درجا و بی درنگ اطلاعات
افزایش بهرهوری و ایجاد معیاری مناسب برای اندازه گیری میزان کارایی
سهولت کاربری و کاهش زمان آموزش دادن نیروها
بهبود فرآیندهای تصمیم گیری به واسطه ارائه اطلاعات دقیق و مناسب
و…
از معایب سیستم بارکد خوان نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد:
بسیاری از عملیات‌های انبارداری بر اساس واحدهای فروش منحصر به فردی انجام می‌شوند که توسط تولیدکننده آن کالا بارکدگذاری شده‌اند. اگر این بارکدگذاری توسط تولیدکننده انجام نشده باشد می‌تواند برای انبار بسیار وقت بر و هزینه ساز باشد. برای اینکه تولیدکننده و فروشنده ملزم به استفاده از بارکد شوند، باید نوعی فرایند سازش با فروشنده اجرا و پیاده‌سازی شود که این موضوع می‌تواند بسیار خطیر و سخت باشد.
فرایند برچسب گذاری و چسباندن بارکدها وقت گیر و هزینه بر است.
اگر کسب و کار شما کوچک است و اقلام زیادی برای فروش و ثبت سفارش ندارید، هزینه‌ها و زحماتی که برای سیستم بارکد خوان صرف می‌کنید توجیه‌پذیر نخواهد بود.
هزینه خریداری و پیاده سازی تجهیزات و ایجاد زیر ساخت‌ها می‌تواند زیاد باشد.
باید تغییر و تحولاتی را که اجرای این سیستم ایجاد می‌کند، مثل تغییر فرهنگ سازمانی و آموزش‌های موردنیاز، مدنظر قرار دهید.
مشکلاتی که برای سیستم بارکد خوان پیش می‌آیند
علاوه بر مزایا و معایبی که انواع سیستم بارکد خوان دارند، گاهی نیز ممکن است شما را با مشکلاتی مواجه کنند. مشکلاتی که در فرایند چاپ بارکد رخ می‌دهند و قابل پیشگیری هستند عبارتند از:
- پس دادن جوهر
- حاشیه نور ناکافی
- عدم وجود خط افقی
- کنتراست رنگ نامناسب
- بارکدهای چاپ شده بسیار کوچک یا بسیار بزرگ
- مشکلات مربوط به لبه‌های عمودی، گرد یا ناصاف
- برچسب‌های بارکد چین خورده یا پوسته شده
- بارکدهای ناخوانا و یا رنگ و رو رفته
- و موارد دیگر.
به یاد داشته باشید که اگر بارکد خوان نمی‌تواند بارکد را اسکن کند ممکن است ایراد از خود بارکد باشد. برچسب‌ها، فناوری‌های چاپ و پرینت، نرم افزارها و عوامل دیگری وجود دارند که می‌توانند مشکل‌ساز باشند. پس باید سیستم بارکد خوان را طوری طراحی و انتخاب کنید که تمام اجزای آن بتوانند به خوبی با هم کار کنند.
برای راه اندازی سیستم بارکد چه کار باید کرد؟
عوامل گوناگونی مثل هزینه خرید، نگهداری و پشتیبانی تجهیزات، نوع و حجم داده‌هایی که نیاز به مدیریت دارند در انتخاب سیستم بارکدینگ و دستگاه‌های بارکد خوان دخیل هستند. با این حال، هزینه راه اندازی سیستم بارکد کمتر از چیزی است که تصور می‌کنید.
در وهله نخست باید یک کد یا شناسه محصول ایجاد کنید. شما میتوانید یک کد جهانی محصول (UPC) یا واحد نگهداری موجودی (SKU) داشته باشید.
کدهای UPC را می توان در اکثر محصولات یافت و برای مصارف تجاری استاندارد شده‌اند. برای دریافت UPC، می توانید در سایت استاندارد جهانی ۱ (GS1) ثبت نام کنید تا یک کد منحصر به فرد برای شرکت خود دریافت کنید. از این کد میتوانید برای شناسایی و ردیابی محصولات خود در سراسر جهان استفاده کنید. کدهای UPC مزایای زیادی دارند. از جمله اینکه از برند شما در برابر دزدی یا سوءاستفاده محافظت می‌کنند و شما میتوانید محصولات خود را از طریق پلتفرم‌های مختلف مثل سایت آمازون به فروش برسانید. همچنین مشتریان شما می‌توانند به اطلاعات مربوط به محصولات شما به صورت آنلاین دسترسی داشته باشند.
همچنین می توانید از یک شماره SKU سفارشی برای محصولات خود استفاده کنید. کدهای SKU را می‌توان به صورت دستی یا در یک نرم افزار مدیریت موجودی ایجاد کرد. کدهای SKU منحصر به یک شرکت هستند و برای عملیات‌های درون سازمانی مثل ردگیری کالاها و موجودی انبار استفاده می‌شوند. کد SKU معمولا ۸ رقمی است.
از اینجا به بعد باید برای هر کالا بارکد تولید کنید. برای این کار میتوانید از سایت‌های اینترنتی رایگان یا نرم افزارهای تولید بارکد کمک بگیرید.
سپس باید بارکدهای تولید شده را با استفاده از پرینترهای مخصوص چاپ کنید. انواع مختلف چاپگر مخصوص بارکد در بازار موجود هستند. چاپگرهای لیزری، اینک جت و حرارتی بهترین انواع این نوع چاپگرها محسوب می‌شوند. پرینترهای حرارتی هزینه کمتر و عمر طولانی‌تری دارند و سریع و بی صدا کار می‌کنند.
بعد از تهیه و چاپ بارکد نیاز به تهیه بارکد خوان مناسب دارید. با توجه به نیازهای کسب و کار خود اقدام به تهیه دستگاه‌های مناسب کنید.
و در نهایت باید یک نرم افزار بارکد خوب و دقیق تهیه کنید. نرم افزارهای بارکد زیادی در بازار وجود دارند. بهتر است با تحقیق و مقایسه این نرم افزارها بهترین گزینه ممکن را انتخاب و از آن استفاده کنید.
سیستم بارکد خوان ؛ سیستمی کمک کننده برای هوشمندسازی
در این مطلب با سیستم بارکد خوان، اهمیت و مزایا و معایب آن آشنا شدیم. قطعا استفاده از این فناوری می‌تواند به افزایش بهرهوری، سرعت و دقت و کاهش خطاهای انسانی کمک کند. به کار گیری سیستم بارکد در انبارها و فروشگاه‌ها رویه‌ای است که از مدت‌ها قبل شروع شده و همچنان در حال توسعه و گسترش است و در درازمدت می‌تواند منافع زیادی برای هر کسب و کاری و همچنین مشتریان آنها به همراه داشته باشد.
واحد نگهداری موجودی یا شناسه SKU یک کد الفبایی-عددی است که به موجودی یک انبار اختصاص داده می‌شود و به فروشگاه‌ها و خرده فروشان اجازه می‌دهد تا موجودی خود را ردیابی کنند، فروش را بر اساس محصول و دسته بندی آن اندازه گیری کنند، نحوه چینش محصولات را در فروشگاه طراحی کنند و یک تجربه خوب از خرید برای مشتریان ایجاد کنند. شناسه اس کی یو بر اساس معیارهایی که برای هر شرکت، کسب و کار، فروشگاه یا مغازه‌ای ممکن است اهمیت متفاوتی داشته باشند، طراحی و ایجاد می‌شوند.
SKU ها علاوه بر شناسایی محصول کاربردهای زیادی دارند. این مهم است که بدانید کد SKU چیست و چگونه باید آن را ایجاد کرد. همچنین باید با کاربردهای مختلف SKU آشنایی داشته باشید تا بتوانید سیستم مدیریت موجودی خود را اداره و تجربیات مطلوبی برای مشتریان خود خلق کنید.
واحد نگهداری موجودی یا SKU چیست؟
واحد نگهداری موجودی یا کد SKU یک شناسه منحصر به فرد برای کالایی است که توسط یک خرده فروش فروخته می‌شود. خرده فروشان کدهای SKU خود را بر اساس ویژگی‌های مختلف کالای خود ایجاد می‌کنند. SKUها بلوک‌های اصلی مدیریت موجودی هستند و به سیستم‌های مدیریت موجودی کمک می‌کنند تا سطح موجودی، گردش موجودی، سودآوری و موارد دیگر را مشخص کنند.
به طور معمول، اس کی یو ها به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند. به عنوان مثال، یک فروشگاه لوازم خانگی از بخش‌های مختلفی همچون سخت‌افزار، لوازم آشپزخانه، لوازم صوتی و غیره تشکیل می‌شود و بر همین اساس، SKUهای آنها ممکن است حول طبقه‌بندی لوازم آشپزخانه، صوتی و تصویری و غیره طراحی شوند و دارای اعداد یا حروفی باشند که محصولات را به‌عنوان دسته‌بندی در بخش‌های مربوطه مشخص می‌کنند.
کاربردهای شناسه SKU
کاربرد SKU بیش از شناسایی یک محصول یا ردیابی موجودی کالا است. با اطلاعات جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل آنها می‌توان معیاری برای سنجش سودآوری و کارایی یک کسب و کار داشته باشید.
تجزیه و تحلیل
SKU به خرده فروشان اجازه می‌دهد تا داده‌هایی را جمع آوری کنند که با تجزیه و تحلیل آنها میزان محبوبیت یک محصول را تعیین یا روندهای فروش فصلی و چرخه‌ای در بخش‌های مختلف مشتریان را مشاهده نمایند. این تجزیه و تحلیل فروشگاه‌های خرده فروشی را قادر می‌سازد تا موجودی انبار را مطابق با روند رفتار مصرف کننده مدیریت کنند.
مدیریت موجودی
مدیریت موجودی عمل اصلی یک سیستم SKU است. با اس کی یو، خرده فروشان می‌توانند سطوح موجودی، گردش مالی و جریان کار را ردیابی کنند. آنها می‌توانند با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از فروش، سطوح موجودی و چارچوب‌های زمانی را تعیین کنند، که این امر برای سفارش یا عدم سفارش کالاهای جدید و شارژ موجودی بسیار کاربردی است.
کمک به مشتری
کارمند یک فروشگاه به سادگی می‌تواند یک SKU را اسکن کند و به سرعت بفهمد چه چیزی برای مصرف کننده‌ای که ممکن است نسخه جایگزینی از یک محصول را بخواهد پیدا کند و به این ترتیب، کارایی فروش و رضایت مشتری را افزایش دهد.
تبلیغات و بازاریابی
استفاده از SKU در تبلیغات یک تکنیک جدید است. با افزایش رقابت در زمینه فروش آنلاین، خرده فروشی‌ها مجبورند کالاهای خود را با قیمت‌های مناسب و منطبق با خواسته مصرف کنندگان ارائه کنند. اس کی یو به موجودی شما اجازه می‌دهد تا منحصر به فرد به نظر برسد و شما را قادر می‌سازد تکنیک‌های بازاریابی را شناسایی کنید و بر اساس شناسه‌های محصول امر فروش را انجام دهید. بسیاری از خرده فروشان به جای شماره ساخت یا مدل سازنده، کد SKU خود را تبلیغ می‌کنند.
پیشنهاد سایر کالاها
بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی از کدهای اس کی یو برای افزایش دیده شدن محصولات مختلف خود استفاده می‌کنند. برای مثال، هنگام خرید از Amazon مشاهده می‌کنید که با استفاده از اس کی یو میتوانید مواردی را برای نمایش به عنوان «پیشنهاد» انتخاب کنید. آمازون به سادگی یک SKU منحصر به فرد، با تمام ویژگی‌های شناسایی آن، به هر محصول اختصاص داده است. وقتی کاربر برای خرید به دنبال یک مخلوط کن می‌گردد، پلتفرم خرید محصولات مشابه دیگری را به او نشان می‌دهد تا در هر صورت، مشتری دست خالی از فروشگاه آنلاین خارج نشود.
تفاوت کد SKU با کد UPC
با اینکه برخی افراد از SKU و UPC به جای یکدیگر استفاده می‌کنند، اما باید بدانید که این دو کاملاً متفاوت هستند و عملکردهای متفاوتی دارند. بر خلاف کدهای جهانی محصول یا UPCها، SKUها جهانی نیستند، یعنی کدهای اس کی یو توسط خود فروشگاه‌ها و خرده فروشان برای مجموعه‌ای از کالاهای آنها تعریف و مشخص می‌شوند.
SKUها به محصولات جداگانه اختصاص داده می‌شوند تا انبارداران بتوانند به راحتی موجودی خود را در نرم افزار مدیریت موجودی ردیابی کنند. کد اس کی یو در داخل یک شرکت تولید می‌شود. اگر قرار باشد یک محصول توسط دو شرکت مختلف نگهداری شود، آن محصولات دارای دو کد SKU متفاوت خواهند بود.
UPC یا کد جهانی محصول، صرف نظر از اینکه کدام شرکت محصول را می‌خرد یا می‌فروشد، ثابت است. اگر عبارت “UPC” را نشنیده‌اید، احتمالاً عبارت “بارکد” را شنیده‌اید. بارکدها نسخه‌ای از کدهای UPC هستند که با دستگاه‌های بارکدخوان قابل خواندن هستند. UPCها اعداد ۱۲ رقمی هستند که توسط گروهی به نام GS1 تعیین می‌شوند و برای تمام مدت زمان ماندگاری محصول، فارغ از اینکه در کجای دنیا خریداری یا فروخته می‌شود، در کنار آن باقی می‌مانند.
بنابراین، یک محصول یک کد UPC خواهد داشت اما می‌تواند چندین کد SKU داشته باشد.
فرمت و قالب SKU
SKUها کدهای عددی-الفبایی هستند، یعنی هم از اعداد و هم از حروف تشکیل می‌شوند. اس کی یوها طوری طراحی شده‌اند که در یک نگاه برای انسان خوانا باشند (برخلاف UPC) و اطلاعات مهمی را ارائه دهند. مثلا:
- یک تی شرت نخی آبی، سایز متوسط: T-COT-MED-BL
- یک شیشه ۱ کیلوگرمی کره بادام زمینی شکلاتی (chocolate peanut butter): PB-1KG-CHOC
- کندانسور تهویه مطبوع ساخت شرکت ایر، شماره قطعه ۳۳۶۹، طراحی شده برای خودروی تویوتا: AICO-ACCON-3369-TOY
مزایای کد SKU
SKUها برای متمایز کردن محصولات از یکدیگر به کار می‌روند. قطعا ردیابی فروش و موجودی بدون طبقه‌بندی محصولات بر اساس برند، مدل، نوع، رنگ، اندازه یا هر ویژگی شناسایی دیگر دشوار خواهد بود. کدهای اس کی یو برای فرآیندهای انبارداری، تولید و یا محیط های خرده فروشی بسیار مهم هستند، چراکه کار تحلیل و مدیریت موجودی را ساده می‌کنند.
همانطور که قبلاً ذکر کردیم، در درجه اول کدهای SKU توسط کسانی که با مدیریت موجودی و فروش مرتبط هستند استفاده می‌شوند، با این حال کدهای SKU مزایای مختلفی دارند:
- روشن کردن تفاوت‌های کوچک بین محصولات
بیایید به مثال کره بادام زمینی برگردیم. این فروشگاه ممکن است در ابتدا فقط یک اندازه و یک طعم کره بادام زمینی را فروخته باشد. سپس، همانطور که رشد می‌کند و بزرگ‌تر می‌شود، متوجه می‌شود که باید چندین اندازه مختلف را موجود کند و بفروشد. چند سال دیگر می‌گذرد و مردم خواهان تنوع بیشتری هستند، بنابراین اکنون تنوع طعم و همچنین اندازه برای فروش یک محصول، مثل همین کره بادان زمینی، بسیار بیشتر شده است.
برای این فروشگاه، ردگیری این محصول در تمام سطوح زنجیره تامین آنها، بدون استفاده از کدهای SKU گیج کننده خواهد بود. فروشگاه های خرده فروشی برای سفارش کالای مناسب و موردنیاز، بر اساس تقاضای مشتریان عمل می‌کنند. تولید کننده نیز باید مواد تشکیل دهنده مناسب را برای تولید آن محصول سفارش دهد تا با تقاضا مطابقت داشته باشد.
ما از تنها یک شناسه SKU خاص (PB-1KG-CHOC) به ده‌ها شناسه بالقوه دیگر رسیدیم. آیا میتوانید حدس بزنید که برخی از این تغییرات روی SKU ممکن است چگونه نشان داده شود؟ به نظر شما، بر اساس متغیرهای مختلف، چه اس کی یوهای دیگری می‌توان تعریف کرد؟
PB-500G-CHOC (کره بادام زمینی شکلاتی نیم کیلویی)
CB-1KG (کره شکلاتی ۱ کیلو گرمی)
CB-300G-HON (کره شکلاتی عسلی ۳۰۰ گرمی)
و….
- ترغیب مشتریان به خرید بیشتر
از آنجایی که اس کی یو ها منطقی و دیجیتالی هستند، می‌توانند در اتوماسیون مفید باشند. اگر مشتری یک محصول خاص را از فروشگاه اینترنتی شما بخرد، میتوانید وبسایت خود را طوری طراحی کنید که به طور خودکار محصولات مشابه را بر اساس کدهای SKU به او توصیه کند: شاید یک فیلم یا بازی ویدیویی مشابه، یک پیراهن یا تی شرت دیگر در همان رنگ و اندازه، یکی دیگر از محصولات یک برند و غیره. همین موضوع می‌تواند سبد خرید مشتری را بزرگ‌تر کند و فروش شما را افزایش دهد.
- خدمات مشتریان سریع تر
قطعا مشتریان دوست ندارند منتظر بمانند تا فروشندگان انبار فروشگاه را برای موجودی یک محصول بررسی کنند. با یک سیستم مدیریت موجودی خوب که از کدهای SKU استفاده می‌کند و برای سادگی هر چه بیشتر، موجودی محصولات در نرم افزار مرتب به روز رسانی می‌شوند، فروشنده می‌تواند فقط با زدن یک کلید یا اسکن یک بارکد موجودی محصولات را بررسی نماید؛ مثلا، برای پیدا کردن یک جفت کفش در اندازه یا سایزهای مختلف، نیازی نیست که به انبار مراجعه کرد.
- بهبود بهرهوری هزینه
یکی از بزرگترین مزایای استفاده از کدهای SKU این است که می‌توانند به شما کمک کنند تا کسب و کار کم هزینه‌تر و مقرون به صرفه تری داشته باشید. این فرآیندی است که به عنوان “منطقی سازی SKU ” شناخته می‌شود.
منطقی سازی SKU چیست؟
منطقی سازی SKU فرآیندی است که در آن بهره وری هزینه یک محصول با استفاده از کدهای SKU در مقایسه با موجودی و داده‌های فروش، برای تهیه گزارش‌های دقیق از میزان سودآوری تعیین می‌شود. با درک درست از چرخه عمر و ارزش تک تک محصولات، کسب و کارها می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌‌تری در مورد توقف تولید یک محصول یا تمرکز مجدد بر فعالیت‌های بازاریابی خود بگیرند.
به این فرآیند بهینه سازی موجودی یا بهینه سازی محصول نیز گفته می‌شود.
منطقی سازی SKU به شما کمک می‌کند تا
- SKU هایی که سودآوری ندارند متوقف کنید.
- با شناسایی SKUهایی که هدر رفت بالایی دارند، انقباض موجودی را کاهش دهید (انقباض موجودی زمانی رخ می‌دهد که تعداد محصولات موجود کمتر از میزان ثبت شده در فهرست موجودی باشد)
- دقت در پیش‌بینی موجودی را بهبود می‌دهد.
- هزینه‌های حمل و نقل و انتقال موجودی را کاهش می‌دهد.
- روابط با تامین کنندکان را بر اساس ارزش فروش بهینه سازی می‌کند.
- اندازه تیم را بر اساس نیازهای موجودی جدید بهینه می‌کند.
چگونه یک SKU بسازیم؟
شما آزاد هستید که کدهای اس کی یو را هر طور که صلاح میدانید ایجاد کنید. به طور معمول هر زمان که یک محصول جدید برای عرضه در انبار موجود می‌شود، در سیستم مدیریت موجودی ثبت و به آن اضافه می‌شود. برای مثال، SKUها می‌توانند در قسمت کد محصولات که در نرم افزار مدیریت موجودی یک شرکت قرار دارد به صورت دستی اضافه شوند یا به صورت انبوه از یک منبع خارجی مثل یک فایل اکسل، در نرم افزار آپلود شوند.
برای ایجاد و ساخت کد SKU کسب و کار خود نکاتی وجود دارد که بهتر است آنها را مدنظر قرار دهید:
- کد اس کی یو را ساده و مختص خودتان بسازید
قبل از هر چیز، SKUها باید ساده باشند. از طولانی یا پیچیده کردن آنها خودداری کنید. کد SKU قرار است در یک نگاه قابل فهم و خواندن باشد. به همین دلیل است که بر خلاف کدهای UPC که فقط از اعداد تشکیل می‌شوند، اس کی یو ها هم از اعداد و هم از حروف استفاده می‌کنند، بنابراین اطلاعات برای هر کسی واضح و قابل درک هستند. کدهای SKU مانند زبان مشترک بین اعضا و مشتریان کسب و کار شما عمل می‌کنند.
در وهله دوم، تا حد امکان از کپی کردن و نسخه برداری از کدهای تامین کننده یا سازنده محصول خودداری کنید. این کار باعث سردرگمی شما در آینده خواهد شد. پس سعی کنید زبان داخلی کسب و کار خود را توسعه دهید.
نکته: برخی از کارشناسان همچنین توصیه می‌کنند که از شماره‌های قطعه یا سریال در SKU استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث طولانی شدن کد شود، یا ممکن است کارخانه سازنده محصول آنها را تغییر دهد (یا ممکن است شما باعث تغییر کد سازنده شوید). البته، استثناهایی برای این قانون وجود دارد – قبلاً شماره قطعه برای کندانسور تهویه مطبوع را مثال زدیم، با این فرض که رقم ثابتی است و به اندازه کافی کوتاه است تا سریع بتوان آن را خواند.
- کدهای SKU را سازگار و منسجم نگه دارید
هنگام توسعه زبان کسب و کار خود، به خاطر داشته باشید که قرار است برای مدتی شاید طولانی به آن پایبند باشید. برای مؤثر بودن کدهای SKU باید طوری زبان آنها را بسط دهید که با یکدیگر سازگار باشند تا در آینده مجبور نباشید آنها را تغییر دهید.
- مراقب کاراکترهای خاص باشید
در برخی فونت‌های خاص کاراکترهایی مانند ۰ و O یا حروف انگلیسی L کوچک و I بزرگ بسیار شبیه به هم هستند. سعی کنید از استفاده از آنها خودداری کنید، مگر اینکه در یک زمینه واضح و قابل تمایز باشند.
کاراکترهای خاص مانند / یا، @، #، ! و غیره نیز از مواردی هستند که باید از همه آنها اجتناب کرد، هم برای وضوح و هم به دلیل اینکه ممکن است در برخی از نرم افزارها به درستی خوانده نشوند.
تعیین سودآوری محصولات با SKU ها
با بررسی نسبت‌های SKU خود و مقایسه آنها با نسبت‌های فروش میتوانید تشخیص دهید که کدام محدوده اس کی یو ها عملکرد خوبی دارند و کدامیک نه. با این روش میتوانید میزان سودآوری هر محصول را با استفاده از SKUها تعیین کنید.
- نسبت SKU: این نسبت (درصد) کل SKUهای شما است که در محدوده سود ناخالص مشخصی قرار دارند. فرض کنید ۱۰۰ SKU در سراسر کسب و کار خود دارید، و سود ناخالص (قیمت منهای هزینه) هر کدام را درک می‌کنید. میتوانید تعیین کنید که چه تعداد از اس کی یو های شما در هر محدوده سودسازی کسب و کار شما قرار دارند. به عنوان مثال، یک محدوده ممکن است شامل ۴۰٪ از ۱۰۰ SKU باشد، در حالی که محدوده دیگر فقط ۵٪ را شامل می‌شود.
- محدوده سود ناخالص: این محدوده مجموعه‌ای از محدوده‌های کسب و کار شما است که به شما کمک می‌کند تا محصولات را بر اساس سود آنها به سرعت دسته بندی کنید. مثلا:
- کمتر از ۵۰ هزار تومان
- ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار تومان
- ۱۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار تومان
- ۵۰۰ هزار تومان به بالا
- نسبت فروش: این همان نسبت SKU است، اما از واحدهای فروش به جای اس کی یو استفاده می‌کند. بنابراین، شما در حال بررسی نحوه تقسیم واحدهای فروش بر اساس محدوده سود هستید.
با این اطلاعات چه باید کرد؟
اگر برای تعیین هر دو نسبت وقت بگذارید، میتوانید آنها را با یکدیگر مقایسه کنید تا به شما کمک کند بفهمید کدام SKU بهترین بازده را از نظر زمان و پول هزینه شده برای شما به همراه دارد و در کدام بخش (یعنی تبلیغات، فروشگاه، انبار، بیمه و غیره) کارآمدتر و بهینه‌تر است. به عنوان مثال، زمانی که نسبت فروش در یک محدوده سود بالاتر از نسبت SKU است، به این معنی است که آن SKUها عملکرد خوبی دارند، اما زمانی که نسبت اس کی یو از نسبت فروش بالاتر است، به این معنی است که آن محصولات عملکرد ضعیفی دارند.
توجه به این نکته مهم است که این همان رویکرد منطقی‌سازی SKU به صورت دستی است که حالا با نرم افزارهای مدیریت موجودی، مثل نرم افزار محک انجام می‌شود.
سیستم کدینگ انبار چیست؟ مزایا + روشهای کدینگ کالا
کدینگ انبار شامل فرایند تفکیک و شناسایی کلیه اقلامی است که در انبار نگهداری می‌شوند. انواع مختلفی از کدینگ با توجه به حجم محاسبات وجود دارد. در فرایند کدینگ انبار، کدهای مختلف به اقلام گوناگون تخصیص داده می‌شود. این کدها تعریف جهانی یا استانداردی ندارند و توسط سرپرست انبار تعیین می‌شوند.
به عبارت دیگر کدینگ انبار به منظور شناسایی کالا در انبار به کار می‌رود. در یک سیستم کدینگ انبار یک شناسه یکتا برای هر قلم کالا در نظر گرفته می‌شود. از این رو استفاده از سیستم مناسب کدینگ انبار از این رو اهمیت دارد که باید باعث سادگی و افزایش سرعت در عملیات انبارداری می‌شود. در واقع سیستم کدینگ انبار باعث کاهش تنوع موجودی کالاها می‌شود. کاهش تنوع موجودی کالاها و سادگی در شناسایی آنها باعث کاهش هزینه‌های موجودی و سفارش دهی می‌گردد. در ادامه این مطلب از گروه نرم افزاری محک، کاربرد کدینگ انبار و سطح‌های کدگذاری و همچنین انواع مختلف روشهای انجام این کار توضیح داده می‌شود.
هدف از انبارگردانی چیست؟
همانطور که می‌دانیم موجودی انبار هر شرکت، دارایی تجاری آن شرکت به شمار می‌آید. پس بسیار مهم است که در پایان دوره مالی، حداقل یک بار موجودی انبار شمرده شود. اگر موجودی کالای شرکتی کم باشد، به جای انبارگردانی از طریق یک سیستم صحیح و اصولی، موجودی انبار کنترل می‌شود.
در پاسخ به اینکه هدف از انبارگردانی چیست باید بگوییم که هدف اصلی از شمارش موجودی انبار، اطلاع یافتن از کمیت، کیفیت و در نهایت کنترل کالاها می‌باشد. علاوه براین، در زمانی که انباردار یا سرپرست انبار برکنار می‌شود و شخص جدیدی در این سمت قرار می‌گیرد، به اصطلاح برای تحویل انبار می‌بایست یک بار انبارگردانی شود.
همچنین در مواردی که بین بخش‌های مختلف یک شرکت یا سازمان در مورد موجودی اختلاف نظر وجود داشته باشد، برای کنترل وضعیت، انبارگردانی موردی یا رندمی صورت می‌گیرد. همچنین شما میتوانید برای تسهیل فرآیند انبارگردانی از انواع بارکد خوان استفاده کنید.
هدف از کدینگ انبار چیست؟
نرم افزار انبارداری، یک نرم افزار کاربردی است که به کنترل و مدیریت عملیات روزانه در یک انبار کمک زیادی می‌کند. سیستم کدینگ انبار در شناسایی و تشخیص تک‌تک کالاهایی که در انبار نگهداری می‌شوند، کاربردی است. در پاسخ به این سوال که کد انبار چیست یا کدینگ کالا چیست؟ باید گفت برخی از شرکت‌ها به جای کد کالا از شماره مدل، کد محصول و … استفاده می‌کنند. در حقیقت اگر شما نتوانید به طور خاص هر کالا را شناسایی و وضعیت و محل نگهداری آن کالا را در موجودی انبار ثبت کنید دچار سردرگمی شدیدی خواهید شد. همچنین کد محصولات برای خلاصه نمودن توضیحات بیش از حد محصول نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. به جای وارد نمودن نام یا توضیح کالا میتوانید از کدینگ انبار استفاده کنید و این‌گونه فرآیند ورود داده و مدیریت موجودی انبار در نرم افزار انبارداری شما نیز سرعت می‌یابد.
از مزایای کدینگ انبار چه میدانید؟
سیستم مناسب کدینگ انبار با توجه به تعداد و تنوع موجودی محصولات در یک انبار از اهمیت بالایی در برخوردار است و از مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اعمال یک سیستم مناسب کدینگ انبار باعث بررسی دقیق اطلاعات مربوط به کالاها می‌شود.
- اعمال سیستم کدینگ انبار امکان بهره‌مندی از سیستم‌های الکترونیکی برای مدیریت انبار و موجودی را فراهم می‌کند.
- امکان ردیابی کالا در هر سطح از سازمان به واسطه کدینگ کالا فراهم است.
- امکان شناسایی تأمین کنندگان کالا بر اساس سیستم کدینگ کالا میسر می‌شود.
- کد انتخابی تمامی مشخصات لازم برای معرفی دقیق کالا را نشان می‌دهد.
- استخدام نیروی انسانی کمتر برای انبارگردانی به واسطه کدینگ کالا .
کدینگ انبار به چه صورت است؟
کد شناسایی در انبار یا به اختصار کدینگ انبار به منظور شناسایی و تشخیص تک‌تک کالاهایی که در انبار نگهداری می‌کنید مورد استفاده قرار می‌گیرد و مراحل آن به شرح زیر است:
- شناسایی و کد گذاری: کدگذاری اولیه با هدف شناخت اقلام و تعیین جایگاه آنها در سیستم کدینگ انبار.
- یکسان سازی کدها: تولید درخت ماشین‌آلات برای شناسایی اقلام جایگزین شده و مشابه و اختصاص دادن یک کد واحد به هر کدام.
- ایجاد دستورالعمل: ایجاد یک نام و مجموعه دستورالعمل‌های داخلی برای کاربری موجودی های کالا.
بررسی بانک اطلاعات موجودی ها
ویژگی‌های یک سیستم کدینگ انبار مناسب چیست؟
سیستم کدینگ انبار به منظور راحت‌تر شدن مراحل شناسایی و همچنین انبارش کالاها در انبار مورد استفاده قرار می‌گیرد و هنگامی مؤثر واقع می‌شود که شامل ویژگی‌های زیر باشد:
- باید نحوه نام‌گذاری محصولات از روی مشخصات ظاهری و جایگاه اقلام توضیح داده شود.
- به کمک کدینگ تنوع اقلام با یکسان‌سازی کدهای اقلام مشابه و قابل جایگزینی کاهش یابد.
- به‌عنوان مثال اگر سه کتاب با سه ویژگی متفاوت قادر به تأمین یک نیاز مشتری هستند، با یک کد و نام مشخص بشوند.
- یک سیستم مناسب کدینگ کالا باید به کاهش هزینه‌های انبار و موجودی کمک بکند و نهایتاً باعث افزایش بهرهوری شرکت شود.
- در یک سیستم کدینگ انبار باید امکان فیلتر و انتخاب دقیق کالاها مقدور باشد.
- باید بین تمام کالاها و قطعات و خدمات مختلف زبان مشترک ایجاد شود.
- استانداردسازی اقلام از طریق مقایسه اقلام مشابه و حذف تنوع غیر ضروری موجودی‌ها.
- کوتاه شدن بازه‌های زمانی انبار گردانی.
معیار انتخاب سیستم کدینگ انبار مناسب چیست؟
استفاده از سیستم کدینگ انبار در ورود و خروج کالاهای داخلی و خرجی و یا بر نوع فروش و گردش آنها اثرگذار است. به عبارتی به کمک این سیستم می‌توان انبارگردانی را در دست گرفت. پس برای انتخاب سیستم کدینگ انبار مناسب باید موارد زیر را تحت نظر گرفت:
- ظرفیت انبار و تعداد و نوع کالاهای موجود
- موقعیت جغرافیایی انبار
- وسایل نگهداری کالا در انبار
- میزان صادرات و واردات محصولات
- کمیت و کیفیت تامین کنندگان کالاها
- مقررات و قوانین تعیین شده توسط مسئول سازمان مربوطه
اهمیت استفاده از سیستم کدینگ انبار چیست؟
استفاده از یک سیستم کدینگ انبار از آن جهت دارای اهمیت است که بر تمام بخش‌های یک سازمان نظیر سیستم درخواست خرید داخل و خارج، سیستم برنامه‌ریزی و کنترل تولید، سیستم فروش، سیستم خدمات پس از فروش تأثیر می‌گذارد. برای مثال:
- موجب دقیق‌تر شدن فعالیت‌های انجام گرفته و بررسی کیفیت آنها می‌شود.
- با پیاده‌سازی یک سیستم مناسب کدینگ کالا در انبار تشخیص میزان کسری‌های واقعی موجودی انبارها به خصوص انبارهای بزرگ میسر می‌گردد.
- انبارگردانی مکانیزه و بدون کاغذ علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه کاغذ، باعث کاهش زمان ورود موجودی شمارش شده کالا در سیستم می‌شود.
- در شرکت‌های بزرگ به طور میانگین تعداد بالایی کالا وجود دارد، سیستم کدینگ انبار باعث کاهش هزینه‌های انبارگردانی خواهد شد.
- از انواع خطاهای سهوی در هنگام نوشتن و خواندن کد محصولات جلوگیری می‌شود.
- بر میزان حمل و نقل اضافه به کمک کدینگ انبار نظارت می‌شود.
- بر فساد پذیری مواد و ضایعات کالا به علت اطلاع از تاریخ تولید و انقضا نظارت می‌شود.
- در به روز کردن موجودی‌های انبار نقش دارد.
سیستم انبارداری تحت وب چیست؟
با توجه به روند افزایشی تولید کالاها و خدمات و افزایش تنوع آنها، ایجاد سیستم‌های طبقه بندی کالا و کدینگ انبار به منظور مدیریت صحیح اقلام انجام می‌گیرد. در ادامه به معرفی انواع طبقه‌بندی کالاها در انبار میپردازیم:
- طبقه‌بندی کالاها در بر اساس برنامه‌ها و طرح‌های سازمانی
- طبقه‌بندی کالاها بر اساس ترتیب و مراحل انجام عملیات مربوطه
- طبقه‌بندی بر اساس زمان مصرف محصول
- طبقه‌بندی استاندارد، که با همکاری مؤسسات دولتی و خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش های کدینگ انبار چیست؟
نرم افزارهای انبارداری امروزه به صورت گسترده در بسیاری از شرکت‌ها و کارخانجات استفاده می‌شوند؛ اما همه این شرکت‌ها از روشهای صحیح کدینگ کالاهای انبار در این نرم افزارها استفاده نمی‌کنند. استفاده از کدهای ترتیبی (۱۰۰۱ و ۱۰۰۲ و ۱۰۰۳ و…) رایج‌ترین روش کدینگ انبار است که در شرکت‌های مختلف مشاهده شده است.
در حقیقت یک روش کدینگ انبار علاوه بر اینکه کار شما را در هنگام ثبت ورود و خروج‌ها در نرم افزار آسان می‌کند می‌تواند قابلیت طراحی گزارشات مفید را برای شما فراهم کند. روشهای کدینگ انبار به شرح زیر است:
- روش ساده با اعداد ترتیبی
- روش اعداد گروهی
- روش اعشاری
- روش حروفی
- روش نیمونیک
- روش مخفی
- روش کدینگ ویژه
روش کدینگ استاندارد
- کدینگ ساده با اعداد ترتیبی: در این روش کالاها به ترتیب ورود شماره سریال می‌گیرند. این روش برای انبارهایی که تعداد اقلام محدودی دارند به کار می‌آید.
- کدگذاری اعداد گروهی: در این روش انواع کالاها را به چند گروه تقسیم می‌کنیم. برای هر گروه به تعداد ۳/۱ برابر شماره در نظر می‌گیریم. که این ۳۰ درصد شماره اضافه برای کالاهای جدیدی می‌باشد که احتمالاً در آینده به هر گروه اضافه خواهند شد.
- کدگذاری اعشاری :این روش بیشتر در کتابخانه‌ها عملی می‌شود. در روش کدگذاری اعشاری اعداد کد بوسیله اعشارها از هم جدا می‌گردد. هر کدام از اعداد بین دو اعشار نشان دهنده ویژگی خاصی از هر یک کالاهاست.
- کدگذاری حروفی :در این روش از حروف و اعداد به طور هم‌زمان و به صورت ترکیبی برای کدگذاری استفاده می‌گردد.
- کدگذاری نیمونیک: در روش نیمونیک حروف اول، از حرف اول نام کالاها برای تعیین کد آنها استفاده می‌شود. در این روش نیز با محدودیت حروف و اختصاصی بودن آنها برای کالاها مواجه می‌شویم.
- کدینگ مخفی :در روش مخفی برای درک مفهوم ارقام یا حروف به کار رفته در کدگذاری نیاز به مراجعه به کلید یا دفترچه راهنما است.
- کدینگ ویژه: در روش کدگذاری ویژه عملیات کدینگ انبار با توجه به نیاز آن واحد بازرگانی انجام می‌شود. در این روش تمام اقلام موجود در انبار را می‌توان با یک عدد رقمی مشخص نمود. دفتر راهنما باید در اختیار انباردار، مأموران خرید و حسابداری و … قرار داشته باشد. برای استفاده از دفتر راهنما باید ابتدا گروه اصلی، سپس گروه فرعی، و در آخر شماره مربوط به کالا در دسترس باشد.
- روش کدینگ استاندارد :روش کدینگ انبار استاندارد به روشهای مختلف دستی، کامپیوتری و یا ماشینی گفته می‌شود. این روش در اکثر صنایع کاربردی است.
روش رایج کدینگ انبار کدام است؟
به صورت کلی از روش کد گذاری حروفی زیر برای کدینگ انبار استفاده می شود:
